Αιολικά πάρκα στα Τζουμέρκα: Άνθρακες ή θησαυρός?

Ένα βήμα πριν την άδεια εγκατάστασης βρίσκεται το μεγάλο αιολικό πάρκο ισχύος 36 MW στην κορυφογραμμή Ξέρακας - Περδικόβρυση στα σύνορα Θεοδωριάνων και Αθαμανίου.Έχουν γνωμοδοτήσει θετικά η Επιτροπή Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Ηπείρου, ο Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Τζουμέρκων και έχει δοθεί και η Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων από το ΥΠΕΚΑ.Το θέμα, αν και πολύ σοβαρό,δεν απασχόλησε μέχρι τώρα το Δήμο και το Δημοτικό συμβούλιο Κεντρικών Τζουμέρκων.

Κατασκευάστρια εταιρεία η ΑΙΟΛΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Α.Ε & ΣΙΑ ΑΡΤΑ Α.Ε με μετοχική σύνθεση: WIND-KRAFT ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε 90% και ΑΙΟΛΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Α.Ε 10%. Σύμφωνα με την ΜΠΕ και την ΕΠΟ του έργου, το αιολικό πάρκο ισχύος 36 MW, αποτελείται από 12 Α/Γ ισχύος 3 MW η κάθε μια, θα εγκατασταθεί στην κορυφογραμμή στα σύνορα Αθαμανίου ,Θεοδωριάνων και Καψάλων σε μήκος 3.600 μέτρων και η επιφάνειά του θα καλύπτει 1.431 στρέμματα.Το ύψος της κάθε Α/Γ μαζί με τα πτερύγια θα φτάνει τα 120 μέτρα και θα χρειαστεί για κάθε μια ισόπεδο πλάτωμα 50Χ55 μέτρων.Συνολικά για την εδραίωση των Α/Γ θα απαιτηθούν εκσκαφές της τάξης των 6.511 κυβικών μέτρων. Απαιτείται βελτίωση υφιστάμενης οδοποιίας σε μήκος 6.486 μέτρων και πλάτους 5 μέτρων και διάνοιξη νέας οδοποιίας για την προσπέλαση και την επικοινωνία των Α/Γ μήκους 3.429 μέτρων και πλάτους 5 μέτρων. Από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για μια πολύ μεγάλη επέμβαση, που σίγουρα θα έχει δυσμενείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις. 

Ωστόσο παραμένουν μερικά αγκάθια, που έχουν να κάνουν κυρίως με το ιδιοκτησιακό καθεστώς της περιοχής. Μπορεί στη ΜΠΕ του έργου να φαίνεται ότι η περιοχή εγκατάστασης είναι δημόσια και ανήκει στο Δήμο Κεντρικών Τζουμέρκων, που περιλαμβάνει την πρώην κοινότητα Θεοδωριάνων κια τον πρώην Δήμο Αθαμανίας, όμως τμήματά της διεκδικούνται ως ιδιόκτητα από τους Συνεταιρισμούς Αθαμανίου και Καψάλων - Τετρακώμου. Η κατασκευάστρια εταιρεία έχει έρθει σε επαφή με τους δύο Συνεταιρισμούς, για τον καθορισμό ετήσιου μισθώματος για τις ανεμογεννήτριες, που θα εγκατασταθούν στην περιοχή ιδιοκτησίας τους. Όσο για τις Α/Γ που θα εγκατασταθούν στην περιοχή της πρώην κοινότητας Θεοδωριάνων, ποσοστό 1,7% από τα έσοδα αυτών θα πηγαίνουν, σύμφωνα με το σχετικό νόμο, στο Δήμο Κεντρικών Τζουμέρκων, ενώ ποσοστό 1% θα πιστώνεται στα τιμολόγια της ΔΕΗ, κατά προτεραιότητα των κατοίκων Θεοδωριάνων. 

Σύμφωνα με την μελέτη τα ετήσια έσοδα για την εταιρεία θα είναι περίπου 7 εκατομμύρια ευρώ(!). Πιο απλά, η εταιρεία με λιγότερα από 200 χιλιάδες ευρώ καλύπτει τις υποχρεώσεις της απέναντι στο Δήμο, τους Συνεταιρισμούς και τις πιστώσεις στα τιμολόγια των κατοίκων, οπότε μένουν περίπου 6,8 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο έσοδα γι'αυτή. Όσο για τις υποσχέσεις για δημιουργία μόνιμων θέσεων εργασίας, δεν είναι τίποτε άλλο παρά "χάντρες"στους ιθαγενείς.Το μεγαλύτερο αιολικό στην Ευρώπη έχει μόλις τρεις μόνιμους υπαλλήλους. Στην κατασκευή του αιολικού πάρκου αντιδρούν έντονα πολλοί κάτοικοι και μεριδιούχοι του Συνεταιρισμού Καψάλων - Τετρακώμου, προβάλλοντας σοβαρές περιβαλλοντικές ενστάσεις. Πρόσφατα απευθύνθηκαν με εξώδικη δήλωση προς τις αρμόδιες για την αδειοδότηση υπηρεσίες και την κατασκευάστρια εταιρεία, ζητώντας την ακύρωση του έργου.Επίσης με ένδικα μέσα έχουν προσβάλει απόφαση του Δ.Σ τους Συνεταιρισμού τους, η οποία ήταν θετική στην κατασκευή του αιολικού.Κι αυτό, γιατί όπως υποστηρίζουν, δεν είχε την απαραίτητη πλειοψηφία.

Η περιοχή εγκατάστασης του αιολικού πάρκου ανήκει στην Ζώνη ΙΙΙ του Εθνικού Πάρκου Τζουμέρκων,όπου επιτρέπονται οι αιολικοί σταθμοί. Ταυτόχρονα όμως είναι εντός προστατευμένης περιοχής ΝΑΤΟΥΡΑ 2000, αφού έχει χαρακτηριστεί Ζώνη Ειδικής Προστασίας (SPA) της ορνιθοπανίδας. Με βάση την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη του Εθνικού Πάρκου Τζουμέρκων, εκτείνεται εντός περιοχής εξάπλωσης του ζαρκαδιού και γειτνιάζει με περιοχή εξάπλωσης αγριόγιδου, ενώ κατά περιόδους η περιοχή αποτελεί βιότοπο για την αρκούδα.Τέλος ένα μικρό τμήμα της περιοχής εγκατάστασης εμπίπτει στο Καταφύγιο Άγριας Ζωής (ΚΑΖ) Αθαμανίου-Θεοδωριάνων. Και όμως, παρόλο το αυξημένο καθεστώς προστασίας της περιοχής, όπως περιγράφεται παραπάνω, η ελληνική νομοθεσία επιτρέπει την εγκατάσταση τέτοιων έργων.Το αιολικό αυτό για τον Δήμο Κεντρικών Τζουμέρκων αποτελεί μόνο την αρχή.Τελευταία έχει προστεθεί μια ακόμα άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικό σταθμό 21,5 MW στη θέση 'Κοκκινόλακα" στα όρια της Δημοτικής Ενότητας Αθαμανίας και της Δημοτικής ενότητας Τετραφυλίας. Μεγάλα ερωτηματικά όμως δημιουργεί μια αίτηση για άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, που έχει κατατεθεί στη ΡΑΕ από την ετερεία ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ για το νέο τεράστιο αιολικό πάρκο 50 MW αποτελούμενο από 25 Α/Γ, σε 'ολη την κορυφογραμμή των Κεντρικών Τζουμέρκων. Ξεκινά από την κορυφή "Τρία Σύνορα", συνεχίζει στην ψηλότερη κορυφή των Τζουμέρκων στο "Καταφίδι" και φτάνει πέρα από τον αυχένα τον Μελισσουργιώτικο. Η περιοχή εγκατάστασης ανήκει στη Ζώνη ΙΙ του Πάρκου Τζουμέρκων στην οποία ΔΕΝ επιτρέπονται τα αιολικά πάρκα. Η ΡΑΕ στο γεωπληροφοριακό χάρτη της έχει κανονικά χωροθετημένες τις Α/Γ εντός της ζώνης αποκλεισμού(!), χωρις να έχει απορρίψει ακόμα την αίτηση. 

Όλα αυτά στο όνομα της "προστασίας του περιβάλλοντος" και της "αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής" και μιας υποτιθέμενης ανάπτυξης, ενώ παράλληλα πληθαίνουν οι διαφορετικές επιστημονικές απόψεις.Σαν αυτή του Αμερικανού Dr John Etherington στο βιβλίο "The wind farm scam" που αποδεικνύει ότι η αιολική ενέργεια ελάχιστα οφέλη έχει στην μείωση των εκπομπών CO2 και είναι αναποτελεσματική στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.Στο ίδιο μήκος κύματος και η έκθεση της εταιρείας Ε.ΟΝ Netz, παρόχου του 1/3 της ηλεκτρικής ενέργειας της Γερμανίας, η οποία τονίζει ότι είναι περιορισμένη η δυνατότητα της αιολικής ενέργειας να αντικαταστήσει τους παραδοσιακούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα. 

Έτσι λοιπόν τη στιγμή που η αιολική βιομηχανία επιδοτείται αδρά, αδυνατεί να μας απαλλάξει από τις συμβατικές μορφές ενέργειας, ενώ η υψηλά επιδοτούμενη τιμή της φουσκώνει τους οικιακούς λογαριασμούς ρεύματος, αφού το παραγόμενο ρεύμα από τις ΑΠΕ αγοράζεται από τον διαχειριστή του συστήματος ακριβότερα, από ότι το πουλάει η ΔΕΗ στους καταναλωτές. 

Στον αντίποδα της ανεξέλεγκτης εγκατάστασης Α/Γ σε όλες τις βουνοκορφές της χώρας, υπάρχουν άλλες εναλλακτικές λύσεις, όπως η μείωση της ενεργειακής σπατάλης, η εξοικονόμηση ενέργειας, η αυτάρκεια με φωτοβολταϊκά στις στέγες των σπιτιών, η ιδιοπαραγωγή και η ενεργειακή αυτονομία όλων των δημόσιων κτιρίων,των μεγάλων βιομηχανικών και ξενοδοχειακών μονάδων.

Πανηγυρίζουν κάποιοι, πιστεύοντας ότι "γαζώνοντας" ολόκληρη την κορυφογραμμή των Τζουμέρκων με τεράστιες ανεμογεννήτριες ή δεκάδες υδροηλεκτρικά στα ποτάμια,θα έρθει ανάπτυξη ή ότι ο Δήμος και οι Συνεταιρισμοί θα λύσουν τα οικονομικά τους προβλήματα με τα ψίχουλα που θα δοθούν, ενώ παράλληλα τα κέρδη των εταιρειών θα είναι τεράστια. 

Υπάρχει και άλλη πρόταση που θα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε όλοι. Η εγκατάσταση από το Δήμο πολύ μικρού αριθμού ανεμογεννητριών με ελάχιστη ισχύ, χωροθετημένες εκτός ευαίσθητων περιβαλλοντικά περιοχών και οικοσυστημάτων που θα τον καθιστά ενεργειακά αυτόνομο.

 Με έσοδα δηλαδή, που θα πιστώνονται εξ' ολοκλήρου στα ταμεία του Δήμου και στα τιμολόγια της ΔΕΗ των κατοίκων. Ακόμα και οι δυο συνεταιρισμοί, αντί να ερίζουν για τα ψίχουλα της εταιρείας, θα μπορούσαν από μόνοι τους να εγκαταστήσουν δυο-τρεις πολύ μικρές ανεμογεννήτριες και να έχουν υπερπολλαπλάσια έσοδα τα οποία θα έμεναν στη τοπική κοινωνία.

Αυτά όμως για να γίνουν χρειάζεται πρώτα αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου των ΑΠΕ και της περιβαλλοντικής πολιτικής. Ένα νομοθετικό πλαίσιο που θα είναι προσανατολισμένο προτίστως στην προστασία του περιβάλλοντος και στην απόδοση των κερδών στις τοπικές κοινωνίες. Όχι στην ανεξέλεγκτη εγκατάσταση τέτοιων φαραωνικών έργων σε όλες τις βουνοκορφές, εξυπηρετώντας με τον τρόπο αυτό τεράστια οικονομικά συμφέροντα μεγάλων ενεργειακών ομίλων,όπως συμβαίνει σήμερα. 

Το συγκριτικό πλεονέκτημα των Τζουμέρκων είναι το φυσικό και πολιτιστικό τους κεφάλαιο, που πρέπει να κρατηθεί ανέπαφο, αμόλυντο και να αναδειχθεί. Η "μεταμόρφωση" των Τζουμέρκων σε μεγάλη βιομηχανική ζώνη παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας θα είναι μη αναστρέψιμη και καταστροφική. Μπροστά σε όλα αυτά οι κάτοικοι των Τζουμέρκων δείχνουν πλέον να αφυπνίζονται, να αντιδρούν και να παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους.

 Δημήτρης Στεργιούλης Πρόεδρος Συλλόγου "Οι Ορεινοί"